& بازار خودرو همچنان در بلاتکلیفی به سر میبرد. این بلاتکلیفی هم در طرف عرضه و هم در طرف تقاضا قابلمشاهده است، بهطوریکه از یک طرف شرکتهای خودروساز عرضه خودرو به بازار را به شدت کاهش دادهاند و تنها کاری که انجام دادهاند پیشفروش محصولات تولیدی با قیمت غیرقطعی و زمان تحویل بلند مدت است و از سوی دیگر طرف تقاضا هم تحت تاثیر کاهش عرضه، حضور کمرنگی در بازار دارد.این در شرایطی است که کارشناسان، فعالان بازار و دستاندرکاران صنعت خودرو، چاره کار را در افزایش قیمت محصولات تولیدی شرکتهای خودروساز دانستهاند. آنها معتقد هستند چنانچه افزایش قیمت اتفاق بیفتد، هم طرف عرضه و هم طرف تقاضا از آن منتفع میشوند؛ بهطوریکه طرف عرضه با افزایش قیمت، توان و انگیزه از دست رفته را تا حدودی باز مییابد و عرضه نیز به بازار افزایش مییابد. در مقابل طرف تقاضا هم هنگامی که قیمت خودرو در کارخانه افزایش مییابد، به دو دلیل، خروج سرمایههای سرگردان و همچنین کاهش فعالیت دلالان و واسطهها در بازار، این امکان را مییابد تا محصول مورد نیاز خود را به راحتی تهیه کند.
حتی این امکان وجود دارد به دلیل کاهش فاصله قیمتی میان بازار و کارخانه و خروج دلالان، قیمتها تا حدودی کاهشی شود و بیتردید این مساله به نفع مصرفکنندگان خواهد بود. در شرایطی که گفته میشود افزایش قیمت هم طرف عرضه و هم طرف تقاضا را در شرایط فعلی منتفع میکند، شاهد هستیم که اعلام قیمتهای رسمی که پیش از این از سوی مسوولان وزارت صنعت وعده داده شده بود از سوی مسوولان و سیاستگذاران این بخش انجام نمیشود و همچنان قیمتهای کارخانه بر مدار همان قیمتهایی میگردد که در خرداد ماه از سوی شورای رقابت اعلام شد. این در شرایطی است که پیش از تغییر مدیریت کلان وزارت صنعت، معاونان محمد شریعتمداری از افزایش قیمت محصولات داخلی و اعلام قریبالوقوع آن خبر دادند. با این حال شاهدیم که بعد از تغییر مدیریت کلان وزارت صنعت، همچنان خبری از اعلام قیمتها نیست. از سوی دیگر در آخرین اظهار نظررسمی، رضا رحمانی، وزیر صنعت، معدن و تجارت در این زمینه عنوان کرد که تصمیم جدیدی برای قیمت گذاری خودرو انجام نشده است. وی ادامه داد: کارگروهی تشکیل شده تا موانع افزایش قیمت خودرو را رفع کند. حال این سوال مطرح است که آیا رحمانی به تصمیمات شورایعالی هماهنگی سران سه قوه که در آن، سازمان حمایت مرجع قیمتگذاری خودرو تعیین شده بود، به خواهد ماند؟ و اگر پایبند است چرا هنوز قیمتها بهطور رسمی از سوی ستاد تنظیم بازار اعلام نشده است.
در این ارتباط حسن کریمی سنجری، کارشناس خودرو به «دنیای اقتصاد» میگوید که اصلیترین دلیل برای عدماعلام قیمتهای جدید توسط دولت این است که هیچ یک از اعضای دولت نمیخواهند این مساله به نام آنها تمام شود. به نوعی نمیخواهند این افزایش قیمت را گردن بگیرند.این کارشناس خودرو ادامه داد: خودرو جزو آن دسته کالاهایی است که در لایههای اجتماعی تاثیر فراوانی دارد، بنابراین افزایش قیمت آن بیتردید تورمزا خواهد بود.این کارشناس تاکید میکند که سیاستگذاران بخش خودرو در تلاش هستند با تعویق در اعلام رسمی افزایش قیمتها، تورم را روی کاغذ کنترل کنند. زیرا در حال حاضر مبنای قیمت خودرو که در محاسبات مرتبط با تورم محاسبه میشود، قیمتهای کارخانه است.نکته دیگری که این کارشناس به آن اشاره میکند، بحث کیفیت پایین خودروهای تولید داخل است. از آنجا که شرکتهای خودروساز بهصورت دولتی اداره میشوند و مسوولان بخش خودرو در ارتباط با کیفیت نازل این محصولات نمیتوانند مصرفکنندگان را قانع کنند و همواره با اعتراض آنها روبهرو بودهاند، بهدنبال این هستند تا با جلوگیری از افزایش قیمت خودرو، به نوعی جوابی برای کیفیت پایین محصولات داشته باشند.نکته سومی که کریمی سنجری به آن اشاره میکند در ارتباط با ممنوعیت واردات است. این کارشناس میگوید: چنانچه قیمت خودرو بهطور رسمی افزایش یابد، این امکان وجود دارد تا طرف تقاضا این مطالبه را مطرح کند تا واردات از ممنوعیت خارج شود. با توجه به اینکه دولت تلاش کرده با ممنوعیت واردات جلوی ارزبری را در این بخش بگیرد، بنابراین اعلام رسمی افزایش قیمتها را به تاخیر میاندازد تا از این رهگذر همچنان اجازه ندهد واردات خودرو انجام شود.
& علی خدایی میگوید: رویکرد خودروسازها و قطعهسازها به کارگران، این نگرانی را به ذهن متبادر میکند که کارگر «گروگان» کارفرماست. در روزهای گذشته، دبیر انجمن قطعهسازان کشور در گفتوگو با رسانهها از تعدیل ۱۰۰ هزار کارگر قطعهساز خبر داد و گفت: اگر اوضاع بهبود نیابد، حجم بیکاری در این صنعت افزایش بیشتری خواهد داشت. علی خدایی (عضو هیات مدیره کانون عالی شوراهای اسلامی کار کشور) با اشاره به این خبر میگوید: باید دقیق مشخص شود که ۱۰۰ هزار کارگر در کدام بخشها کار میکردهاند و به چه دلیل تعدیل شدهاند؛ حتی بازه زمانی تعدیلها نیز مشخص نیست لذا هم وزارت صنعت و هم وزارت کار به عنوان متولی اصلی امورات کارگران، باید به موضوع ورود کنند و ضمن بررسی جوانب امر، مقابل این فاجعه کارگری بایستند. دولت نباید اجازه دهد کارفرمایان به همین سادگی از تعدیلهای چند ده هزار نفری سخن بگویند و موضوع را به مشکلات حل نشده و عدم حمایت دولت، حواله دهند. وی تاکید میکند: انتشار اینگونه اخبار، فقط و فقط باعث نگرانی شدید کارگران میشود و اوضاع را برای آنها سختتر میکند.
این فعال کارگری با بیان اینکه دیگر گروگانگیری کارگر برای رسیدن به مقاصد کارفرما تقریبا تبدیل به یک «رسم» شده، افزود: کارفرمایان نباید برای حل مشکلات خود و جلب حمایت دولت، با کارگر به مثابه «گروگان» برخورد کنند و هرجا که مشکلات به آنها فشار آورد، ابتدا از کارگر و اشتغال او مایه بگذارند. به گفته خدایی در اوضاع مغشوش فعلی، کارگران تبدیل به آسیبپذیرترین بخش اقتصاد شدهاند. او میافزاید: کارگران نه تنها مجبورند بار ناتوانی معیشتی و مشکلات ناشی از کمبود دستمزد را بر دوش بکشند بلکه هرازچندگاه باید شاهد تعدیلهای گروهی یا تهدید به تعدیلهای گروهی باشند؛ این یعنی کارفرمایان در عزا و عروسی، اول کارگر را قربانی میکنند. او در پایان به هشدار قبلی خودروسازان و قطعهسازان در ابتدای سالجاری اشاره کرد و گفت: پیش از این نیز کارفرمایان قطعهساز و خودروساز هشدار داده بودند که اگر اوضاع به همین منوال پیش برود، تعدیلهای جمعی در راه خواهد بود؛ اکنون نیز از تعدیل ۱۰۰ هزار کارگر خبر میدهند؛ جمعیت کارگران خودروساز و قطعهساز کشور حدود ۸۰۰ هزار نفر است؛ قرار باشد ۱۰۰ هزار نفر بیکار شوند یعنی یک فاجعه اتفاق افتاده است.
& در حالی که یکی از خودروسازان به تازگی قیمت خودروهای خود را 55 درصد افزایش داده و به دنبال 30 درصد دیگر افزایش قیمت است، سازمان حمایت به عنوان متولی نظارت بر قیمت کالاها و خدمات در سکوت کامل به سر میبرد. افزایش قیمت خودرو در بازار در کنار افزایش انواع و اقسام کالاها از جمله لوازم خانگی، لوازم بهداشتی و آرایشی، مواد غذایی و... یکی از پیامدهای افزایش قیمت ارز بود و از آنجا که این افزایش قیمتها به صورت ناگهانی اتفاق افتاد، شوک اقتصادی بزرگی را بر مردم وارد کرد. در کنار افزایش سرسامآور قیمت خودرو در بازار آزاد، خودروسازان هم در ماههای اخیر خواستار افزایش قیمت خودرو بودهاند این در حالی است که خودروسازان براساس مجوز شورای رقابت در خردادماه و پیش از آنکه این شورا از شمول قیمتگذاری خارج شود، افزایش قیمت خودرو را بر تولیدات خود اعمال کردهاند. به طوری که براساس دستورالعمل قیمت خودرو در سال 97 و براساس محاسبات مرکز ملی رقابت میزان افزایش قیمت خودروهای مشمول قیمتگذاری توسط این شورا (کمتر از 45 میلیون تومان) که ساخت شرکت سایپا باشند، به طور متوسط 01/7 درصد و خودروهای ساخت ایران خودرو 18/7 درصد اعلام شد. همچنین این شورا به طور متوسط افزایش 62/5 درصدی در بخش خودروهای مدیرانخودرو را مورد تایید قرار داد.
از طرفی محمد شریعتمداری وزیر سابق صنعت، معدن و تجارت در خردادماه سالجاری اعلام کرد که خودروسازان داخلی فقط مجاز به افزایش قیمت تا مرز تورم انتظاری (6/9 درصد) با رعایت ضوابط سازمان حمایت هستند که این اعلام وزیر حکایت از میزان مجاز برای افزایش قیمت خودرو توسط خودروسازان داخلی برای خودروهای بالای 45 میلیون تومان داشت. این گزارش میافزاید بنابراین اگرچه میزان مجاز افزایش قیمت خودرو به صورت قانونی در خردادماه امسال برای شرکتهای خودروساز مشخص شد، اما برخی خودروسازان از جمله مدیران خودرو در مهرماه امسال اقدام به افزایش 55 تا 60 درصدی قیمتها کردهاند.
& در حال حاضر قطعهساز و خودروساز مواد اولیه و قطعات مورد نیاز خود را با ارز نیمایی تامین میکند که در نهایت این امر تاثیر منفی بر قیمت تمام شده خودرو گذاشته و بازار شاهد رشد قابل توجه قیمتهاست. مطابق سیاستهای جدید بانک مرکزی برای مدیریت بازار ارز کالاهای مشمول دریافت ارز به چهار گروه کالایی تقسیمبندی شدهاند که در این میان قطعات خودرو در گروه 4 قرار گرفته و باید از ارز نیمایی برای واردات این کالا استفاده شود. البته در بخشنامه دولت اعلام شده کسانی که ثبت سفارش قبلی داشتهاند و کار تخصیص ارز و حواله انجام داده باشند ترخیص کالاهای آنها مشکلی ندارد ولی چنانچه حواله انجام نشده باشد، این قلم کالا باید حذف شود زیرا ممنوع بوده و واردات آنها باید به تایید وزارت صنعت برسد به نحوی که بعد از اخذ مجوز و دریافت ارز نیمایی روند واردات این کالاها انجام میشود. اما نکته اینجاست در طول ابلاغ این بخشنامه متقاضیان واردات قطعات نیمهساخته و مواد اولیه خودرو برای دریافت ارز به سیستم بانکی مراجعه اما با عدم نبود ارز روبهرو شدهاند و در نهایت سیستم بانکی صرافیها را برای پرداخت ارز به متقاضیان معرفی کرده است. از طرف دیگر صرافیها که در دریافت ارز حاصل از صادرات محصولات فولادی و پتروشیمی با مشکلاتی روبهرو هستند متقاضیان را سرگردان کرده و در آخر ارز آن هم با زحمت بسیار در اختیار قطعهسازان یا خودروسازان قرار میگیرد. در این میان این موضوع مطرح است اگر قطعهساز و خودروساز مواد اولیه و قطعات مورد نیاز خود را با ارز نیمایی تامین کنند در نهایت این امر تاثیر منفی بر قیمت تمام شده خودرو گذاشته و بازار شاهد رشد قابل توجه قیمتها خواهد بود. کمااینکه خودروسازان در حال حاضر از افزایش قیمت تمام شده خودرو گلهمند بوده و نامهنگاریهای متعددی را برای تخصیص ارز آنهم با قیمت مناسب به صنعت خودروسازی مطرح کردهاند اما تاکنون در این رابطه تصمیم جدیدی اتخاد نشده است. به عنوان نمونه با استعلام از منابع آگاه در شرکت کرمان موتور، با احتساب ارز نیمایی در تولید محصول یک خودروی جک S5 که پیش از این 123 میلیون تومان بود با قیمت تمام شده 235 میلیون تومان، X 60 با قیمت 165 میلیون تومان، S3 با قیمت 175 میلیون تومان روبهرو شده است.
& داود میرخانی رشتی در خصوص احتمال شکایت شورای رقابت به دیوان عدالت اداری در صورت تغییر مرجع قیمتگذاری خودرو به ستاد تنظیم بازار گفت. مشاور انجمن خودروسازان ایران به ارائه توضیحاتی در خصوص فعالیت شورای رقابت پرداخت. داوود میرخانی رشتی در خصوص احتمال شکایت شورای رقابت به دیوان عدالت اداری در صورت تغییر مرجع قیمتگذاری خودرو به ستاد تنظیم بازار گفت: از اینکه شکایتی انجام شده یا خیر و در چه مرحلهای قرار دارد بیاطلاع هستم ولی شورای رقابت از نظر وظایف سازمانی لازم است از مقام و منزلت سازمانی خود که در قانون مشخص شده دفاع کند و انجام شکایت امری قانونی است ولی بحث این است که در شورای رقابت، اشتباه برداشت در مورد انحصارگری در صنعت خودرو ایران وجود دارد. وی افزود: تعبیر شورای رقابت در مورد انحصاری بودن صنعت خودرو کشور درست نیست و شورای رقابت تعریف «انحصار» را که در قانون مشخص شده رعایت نمیکند و کلمه انحصار در اینجا موضوعیت و مصداق ندارد زیرا به صرف در دست داشتن مثلا هفتاد درصد بازار در انواع خاصی از خودرو نمیتوان این امر را در چارچوب انحصار گنجاند و انحصار بر اساس قانون و بنا بر تعریف باید دارای یکی از شرایط زیر باشد: اول آنکه انحصارگر مانع ورود و خروج رقبا شود. پس باید ثابت شود که چنین اتفاقی افتاده و مثلا سایپا و ایرانخودرو این کار را انجام داده و مانع ورود و خروج رقبا شدهاند.
وی تصریح کرد: تجربه تاریخی نشان میدهد هر کسی که قصد تاسیس خودروسازی داشته از طرف وزارت صمت موفق به کسب پروانه بهرهبرداری شده و مشغول به فعالیت شده است. در هیچ کشوری در دنیا تعداد خودروسازان به اندازه تعداد خودروسازان در ایران نیست، بنابراین سایپا و ایرانخودرو مانع ورود و خروج رقبا نشدهاند و اینکه در برخی حوزهها مثل خودروهای کوچک و ارزانقیمت کسی سرمایهگذاری نمیکند و وارد این حوزه نمیشود به دلیل سودآور نبودن این حوزه است و در صورت سودآوری حتما دیگر خودروسازان نیز وارد این عرصه میشدند. وی افزود: بنابراین اینکه مثلا هفتاد درصد بازار خودروهای کوچک و ارزانقیمت در دست سایپا و ایرانخودرو باشد به معنی انحصارگری این دو خودروساز نیست بلکه به دلیل عدم سودآوری بوده و دیگر خودروسازان با اختیار خود وارد این حوزه نشدهاند. بنابراین شرط اول تعریف انحصار مصداق و موضوعیت ندارد.
میرخانی گفت: شرط دوم تعریف انحصار این است که شرکت انحصارگر با کاهش تیراژ، قیمت بازار را به هم زند یعنی روی قیمت بازار موثر باشد. در تمام طول تاریخ تولید خودرو در ایران همیشه قیمت بازار بیشتر از قیمت کارخانه بوده است، این مساله در چند سال گذشته رقمی تا حدود یک میلیون تومان بود که در حال حاضر به خاطر شرایط خاص ارزی به ده میلیون تا پنجاه میلیون تومان و حتی بیشتر رسیده است. بنابراین نمیتوان ثابت کرد که خودروسازان کشور با کاهش تیراژ، قیمت خودرو را مدیریت یا دستکاری میکنند. آقایان یک نکته اساسی را فراموش میکنند که در تمام 40 سال گذشته خودروساز، محصولاتش را با قیمت تعیین شده توسط مراجع ذیربط میفروشد و از گرانتر بودن قیمت بازار سودی عایدش نمیشود. وی تصریح کرد: در ضمن آمارهای تولید نشان میدهند در شرایطی که وضعیت اضطراری وجود نداشته باشد تیراژ تولید مرتبا رو به افزایش بوده است، بنابراین خودروسازان کشور از این امر مبری هستند. مشاور انجمن خودروسازان گفت: مساله سوم که میتواند در مورد انحصار، موضوعیت داشته باشد این است که خودروساز برای سرکوب رقبا، قیمتهای خود را دامپ کرده باشد به این معنی که قیمت محصولات را پایین آورد تا رقیب را شکست داده و از صحنه بیرون کند. این مورد هم اصلا موضوعیت و مصداقی نداشته و ندارد. وی گفت: شورای رقابت باید برای آنکه خودروسازان را انحصارگر بداند یکی از موارد گفته شده را در مورد خودروسازان اثبات کند ولی قادر به اثبات این موضوع نیست. بنابراین در اصل موضوع یعنی وجود انحصار در صنعت خودرو به منظور قیمتگذاری دستوری اشکال وجود دارد و اینکه مثلا 60 درصد بخش خودروهای ارزانقیمت در دست این دو خودروساز است به معنای انحصارگری این دو خودروساز نبوده و چیزی را ثابت نمیکند.
& ثبات قیمت تایر، افزایش چند برابری نرخ مواد اولیه، تحریم خارجی، قطع همکاری مالی و اعتباری خارجی ها و عمل خودسرانه برخی شرکت های داخلی در تامین مواد اولیه، عمده مشکلات این روزهای صنعت تایرسازی را تشکیل می دهد؛ مشکلاتی که ورود تایرسازان به «حاشیه زیان» را هشدار می دهد. این روزها صنعت تایرسازی با مشکلات عدیده ای دست و پنجه نرم می کند. در حالی که قیمت تایر مطابق آخرین اعلام سازمان حمایت از حقوق مصرف کنندگان و تولیدکننده به نرخ های پارسال عرضه می شود، اما افزایش سه تا چهار برابری قیمت مواد اولیه، سوء استفاده برخی شرکت های تامین کننده داخلی و مشکلات تحریم ها که در آخرین مورد شاهد قطع همکاری بانکی چینی ها به عنوان مهمترین تامین کننده مواد اولیه مورد نیاز این صنعت بودیم، شرایط دشواری را برای تولیدکنندگان به وجود آورده، به طوری که تایرسازان از وارد شدن به «حاشیه زیان» خبر می دهند و تداوم این روند را خطرناک توصیف می کنند.
رحمانی در ادامه گفت: یکی از اولویتهای دولت تثبیت قیمتها و جلوگیری از نوسان است و برای این منظور کارگروه کارشناسی تعیین کردهایم تا تمام فرآیند، از تولید گرفته تا عرضه کالا را بررسی و مشکلات را برطرف کند.وی تاکید کرد: در بخش واردات کالاهای اساسی مشکلی نداریم. ارز مورد نیاز این بخش تامین، ذخیرهسازی نیز به حد کافی انجام و تمهیدات لازم برای واردات کالاهای اساسی اندیشیده شده است. وزیر صنعت، معدن و تجارت گفت: نوسانهای نرخ در کالاهای اساسی(گروه یک) کم بوده و در بخش کالاهای عمومی غیراساسی نوسان داشتیم. وی افزود: رئیسجمهوری بر کاهش نوسان قیمتها تاکید دارند، از اینرو، سازکارهای لازم رابرای آن در نظر گرفتهایم که بخشی مربوط به تامین کالا و بخشی نیز مربوط به نظارت و بازرسی است البته ابزارهای لازم برای این اقدامها را نیز در اختیار داریم.رحمانی درباره تامین ارز نیمایی ایرلاینها، گفت: این موضوع در حیطه فعالیت وزارت صنعت، معدن و تجارت نیست و مربوط به بانک مرکزی است.او تصریح کرد: تا کنون مشکلی در روند ثبتسفارشها نداشتهایم و ارز مورد نیاز براساس اولویتها و در حد مصرف تامین شده است.
رحمانی در ادامه درباره طرح رونق تولید و پرداخت تسهیلات به صنایع کوچک و بزرگ، گفت: دولت اعتقاد ندارد با تسهیلاتدهی مشکلات را حل میکند، تسهیلات در جای خود بوده و آنجایی که واحدهای تولیدی امکان تولید داشتند، تسهیلات پرداخت شده است.وی افزود: در حوزه اعطای تسهیلات تاکید شده که ارائه این تسهیلات به ازای تولید و بازار باشد و برای بنگاههایی که کارگر آموزش دیده، تجهیزات و حتی بازار داشتند اما به لحاظ شرایط جدید همچون چک برگشتی و مشکلاتی از این دست نمیتوانند به فعالیت خود ادامه دهند، تمهیداتی اندیشیده شده است.وزیر صنعت، معدن و تجارت تاکید کرد: دولت ادعا ندارد که تمام مشکلات را حل میکند، ما نوسازی صنایع و بهبود فضای کسبوکار را در دستور کار داریم که باید در کنار هم انجام شوند.او اضافه کرد: ارزیابی نهادهای نظارتی نشان داده که طرح رونق بهبود فضای کسبوکار خوب بوده است. وزیر صنعت، معدن و تجارت در پاسخ به پرسشی درباره ترخیص خودرو از گمرک، گفت: ما بخشنامههای گوناگونی برای ترخیص کالاهای اساسی از گمرک داشتیم اما ترخیص و واردات خودرو فعلا ممنوع است.رحمانی افزود: البته موارد خاص باید بررسی شود و برای اینکه حقوق مردم ضایع نشود، پیگیریهای لازم را انجام میدهیم.
امید است با اقدامهای سکاندار جدید وزارت صنعت، معدن و تجارت تا حدودی ثبات به بازار قیمتها از جمله ارز، خودرو و مواد اولیه مورد نیاز تولید برگردد زیرا بیش از افزایش بهای محصولات این نوسانهای قیمتی است که واحدهای صنعتی را با چالش روبهرو کرده و توان برنامهریزی را از آنها گرفته است. حتی برخی قطعهسازان عنوان میکنند برای یک هفته هم نمیتوان برنامهریزی کرد به این دلیل که تغییرات روزانه و بلکه لحظهای است. از سوی دیگر، تغییرات قیمتی در بازار خودرو خریداران را سرگردان کرده و این امر سبب شده تا سوداگران برای سود بیشتر نقش زیادی در خریدوفروش خودروها ایفا کنند. در شرایط فعلی ثبات اقتصادی بهنوعی آب حیات برای واحدهای صنعتی کشور است و تاکید میشود دولت و از جمله وزارت صنعت، معدن و تجارت باید تحریمهای داخلی را از بین ببرند زیرا مشکلات داخلی بیش از عوامل خارجی تاثیر مخرب روی تولید گذاشته است.
سعید احمدی، یکی از فعالان صنعت قطعه درباره وضعیت واحدهای تولیدی این صنعت گفت: یکی از مشکلاتی که بهتازگی برای برخی سورسهای خودرویی بهوجود آمده، جایگزینی قطعهسازان جدید به جای آنهاست. وی درباره چرایی این موضوع افزود: برخی شرکتهای خودروساز، خود خط تولید قطعات را راهاندازی کردهاند. بهعنوان نمونه، محورسازان ایرانخودرو که زیرمجموعه این خودروساز است، خودش ساخت قطعات را آغاز کرده در حالی که پیشتر قطعات را از قطعهسازان دیگر خریداری و در این شرکت مونتاژ میکرد.وی در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه تولیدات این شرکت برای تامین خط تولید خودرو بوده یا بازار لوازم یدکی، گفت: برخی قطعات تولیدی این واحد صنعتی تنها برای تامین نیاز خودروسازان ساخته و عرضه میشود مانند لوله اکسل عقب که قطعه مصرفی نیست.
احمدی که در زمینه تولید کپسولهای الپیجی هم فعالیت دارد، درباره بازار این قطعه گفت: بازار این نوع کپسولها محدود است و تولید برای تامین خط تولید خودروسازان نیست زیرا خودروساز از کپسولهای سیانجی استفاده میکند. از این رو، این قطعه تنها برای بازار لوازم یدکی خودرو تولید و عرضه میشود.وی درباره وضعیت تولید و تامین مواد اولیه اظهار کرد: در زمینه تامین مواد اولیه، یکی از تولیدکنندگان داخلی چند ماه عرضه مواد اولیه نداشت زیرا تولیدات خود را صادر میکرد. درحالحاضر قطعهسازان بیشتر مشکل تامین مواد اولیه دارند و این مسئله به وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز اعلام شده است.او در ادامه با اشاره به افزایش قیمتها در این بازار گفت: قیمت هر کیلو ورق فولادی از ۳۲۰۰ به حدود ۵۵۰۰ تومان رسیده است و بهدنبال آن نرخ تمام شده تولیدکننده نیز به همان نسبت افزایش مییابد.وی افزود: از سوی دیگر قدرت خرید مصرفکننده پایین است. وقتی توان خرید کم و از سوی بازار تقاضا وجود نداشته باشد، بهطور قطع آمار فروش هم دچار افت میشود.این صنعتگر با تاکید بر اینکه مواد اولیه مورد نیاز بهطور عمده تولید داخلی است اما در این زمینه مشکل تامین داریم، یادآور شد: در کنار این مسائل(از کمبود گرفته تا گرانی مواد اولیه) تولیدکننده هم قدرت رقابت در بازار صادراتی را ندارد. احمدی درباره عرضه محصولات تولیدکنندگان مواد اولیه در بورس عنوان کرد: این امر سبب شده قیمت ورقهای فولادی ۲ برابر شود و این مشکل در تمام واحدهای صنعتی وجود دارد. او با اشاره به وقفههای تولید خاطرنشان کرد: در شرایط کنونی، واحدهای صنعتی دچار وقفههای تولید شدهاند اما صنعتگر برای اینکه خط تولیدش تعطیل نشود، ناگزیر است به هر ترتیبی مواد اولیه مورد نیاز خود را خریداری کند حتی اگر نرخ آنها چند برابر شود. اما اینکه مواد اولیه کمیاب شود، یک مشکل اساسی خواهد بود که زمینه تعطیلی واحدهای صنعتی کوچکتر را فراهم میکند. احمدی در پایان درباره افت میزان تولید گفت: در این شرکت ظرفیت تولید به ۲۰درصد رسیده اما تعدیل نیرو نداشتهایم. البته اگر وضعیت موجود ادامه پیدا کند، ناگزیر به حذف برخی هزینههای سربار و از جمله کاهش نیروهای انسانی هستیم.
با توجه به شرایط بازار گاه گرانی مواد اولیه مطرح است اما این مواد در بازار عرضه میشود و میتوان آنها را خریداری و تامین کرد اما زمانی هم این مواد کمیاب میشوند و این مسئله یک چالش اساسی برای بخش تولید خواهد شد. از این رو، برای عبور از تحریمهای موجود باید خوراک مورد نیاز واحدهای صنعتی به هر قیمتی تامین و به بازار تزریق شود. در ادامه محمود زراعتی از تولیدکننده فعال در حوزه قطعه با مطلوب ارزیابی کردن افزایش قیمت ارز گفت: در چند ماه گذشته وضعیت تولید بهتر از ماههای نخست سال بود زیرا با گران شدن نرخ ارز، واردات کاهش یافت و عرضه محصولات چینی در بازار روند نزولی گرفته است.او افزود: به این ترتیب سهم تولیدکننده از بازار داخلی بیشتر شد، ضمن اینکه با افزایش نرخ ارز توان رقابت هم ارتقا یافته است. این فعال صنعت قطعه با اشاره به مشکلات تامین مواد اولیه گفت: تهیه مواد اولیه بسیار سخت شده است. بهعنوان نمونه، واحد صنعتی ما که بخش زیادی از مواد اولیه مورد نیاز آن ورقهای مسی است، در این مدت بازار نامناسبی داشته زیرا تولیدکننده داخلی ترجیح میدهد محصولات خود را صادر کند. علاوه بر این، قیمت ورقهای مسی چند برابر شده است.
زراعتی با بیان اینکه بازار تقاضا مناسب است، بهشرط اینکه مواد اولیه برای تولید و پاسخ به تقاضای بازار وجود داشته باشد، گفت: با کاهش واردات محصولات چینی، بازار تقاضای تولیدکننده داخلی رونق گرفته و میتوان میزان تولید را افزایش داد. تیراژ تولید شرکت ما نسبت به ۶ ماه نخست سال گذشته حدود دو برابر شده است.وی یادآور شد: تقاضا در بازار وجود دارد اما مواد اولیه گران و کمیاب شده که تولید را با مشکل روبهرو کرده است.وی با بیان اینکه ۸۰درصد مواد اولیه مورد نیاز واحد صنعتی ما، مس است که در داخل تولید میشود، گفت: روند توزیع ورقهای مسی در بازار نامناسب است. در واقع صادرات برای سازندگان این ورقها صرفه اقتصادی بیشتری دارد؛ در حالی که حتی اگر ۵درصد تولیدات آنها به بازار تزریق شود، شرایط موجود بهبود نسبی خواهد یافت.زراعتی گفت: چند ماهی است که مواد اولیه برخی شرکتهای صنعتی به بازار داخل تزریق نشده است و بیشتر آنها صادر میشود.او افزود: بهجز مس، ۲۰درصد دیگر مواد اولیه مورد نیاز ما هم تولید داخل است اما نسبت به بازار مس وضعیت بهتری دارند.وی با تاکید بر اینکه مواد اولیه مورد نیاز این واحد صنعتی برای تولید صد درصد داخلی است، گفت: ارزبری نداریم و اگر بازار مواد اولیه بهبود یابد تولید خود را افزایش داده و میتوانیم در زمینه اشتغالزایی هم موثر باشیم.او تصریح کرد: درحالحاضر برای تامین نیاز بازار تنها نوبتهای کاری را افزایش دادهایم. زراعتی خرید نقدی به جای اعتباری را از دیگر مشکلات صنعتگران عنوان کرد و گفت: این امر نقدینگی زیادی را میطلبد که تولیدکننده را زیر فشار قرار داده است.
وی درباره صادرات نیز اظهار کرد: اگر مواد اولیه مورد نیاز تامین شود، میتوانیم صادرات داشته باشیم. درحالحاضر صادرات نداریم اما از سوی تاجران خارجی و داخلی محصولات ما به کشورهای همسایه برده میشود. به عنوان نمونه از قطعات شرکت ما در افغانستان زیاد استفاده میشود. زراعتی درباره برنامه واحد صنعتی خود برای نیمه دوم سال گفت: وضعیت ارزی کشور مشخص نیست از این رو، نمیتوان برنامهریزی دقیقی برای تولید داشت. درحالحاضر با همین ظرفیت ادامه میدهیم اما با بهبود شرایط و تامین مواد اولیه، تیراژ ما افزایش خواهد یافت.
بیشتر گلایه صنعتگران در زمینه تامین مواد اولیهای است که بهطور معمول در داخل تولید میشوند. در همین زمینه پیشتر مهدی کرباسیان، رییس پیشین هیاتعامل سازمان توسعه و نوسازی صنایع معدنی (ایمیدرو) در پاسخ به پرسش «گسترش صنعت» مبنی بر گلایه قطعهسازان و صنعتگران مانند خودروسازان از فولادیها و اینکه چرا تا زمانی که بازار داخل به ورق فولادی نیاز دارد این محصولات صادر میشود، گفته بود: تا جایی که میدانم خرید اصلی کارخانههای خودروسازی از فولادمبارکه است و این کارخانه نیاز داخل را به طور وسیع تامین میکند. البته ممکن است در مواردی خاص ورقهای صنایع پاییندستی که در داخل تولید نمیشود، وارد شود.حال باید بررسی شود نیاز بازار داخل به مواد اولیه چند درصد است و چند درصد از تولیدات داخل در اختیار صنعتگران داخلی قرار میگیرد.رشید جوادی، ادامه می دهد: می توان گفت انقلابی در قطعات خودرو و لوازم یدکی رخ داده است و گرانی هرروز آن دیگر قابل تحمل نیست. وی، با اشاره به اینکه با افزایش قیمت ارز، قیمت تمامی کالاها بالا رفته است، اظهار می کند: ما انتظار افزایش قیمت تمامی کالاها اعم از قطعات خودرو و لوازم یدکی را داشتیم اما این افزایش کاملا غیر منطقی است و این وضعیت باعث نگرانی ما شده است چراکه اگر این وضعیت ادامه پیدا کند شغل خود را از دست خواهیم داد.این فروشنده قطعات خودرو و لوازم یدکی، تصریح می کند: ۸۰ درصد بازار قطعه کشور از محصولات چینی اشباع شده، این در حالی است که برخی دیگر با واردات قطعات بی کیفیت به صورت فله ای و با شگردهای مختلف از گمرکات و تنها با بسته بندی شکیل، آنها را به عنوان جنس ایرانی به مشتریان می فروشند. جوادی، ابراز می کند: بیشترین حجم قطعات خودرو از خارج از کشور وارد می شود که در این میان نیز بیشتر قطعات خریداری شده ساخت کشور چین هستند. واردکنندگان قطعات خودرو با انصاف نبوده و به دلیل بالا رفتن قیمت ارز، قطعات وارد شده را به بازار تزریق نمی کنند و با احتکار این کالاها سعی در فروش آن ها به هنگام بالاتر رفتن قیمت قطعات خودرو دارند.
& «آزادسازی قیمت خودرو، تنها راه نجات صنعت خودروسازی و پس از آن قطعه سازی است»؛ جملهای تکراری که شاید هر روز به گوش صنعتگران و مقامات مسئول بخش خودرویی میرسد، اما اجرای آن به تعویق میافتد. حال این پرسش مطرح است که آیا با شروع فصل جدیدی از مدیریت در وزارت صمت و آغاز نیمه دوم سال، تصمیمی جدی حول آزادسازی قیمت خودرو گرفته خواهد شد؟ به گزارش پدال نیوز، طرح مساله آزادسازی قیمت خودرو موضوع جدیدی در صنعت خودروسازی نیست و تکراری نمیشود؛ چرا که تجمع نظرات صاحبنظران و فعالان بازار خودرو و قطعه سازیها، اجرای هر چه سریعتر این طرح را می طلبد. چرا که قیمت گذاری خودرو توسط شورای رقابت طی سالهای اخیر و پس از آن نوسانات گاه و بی گاه قیمت خودرو و فاصله قیمتی کارخانه تا بازار آزاد و همچنین آثار منفی این تغییرات بر صنعت قطعهسازی، همگی گواه نیاز آزادسازی قیمت خودرو در شرایط فعلی را دارد.
در همین راستا، علاوه بر کارشناسان و صاحبنظران صنعت خودروسازی و قطعه سازی، بلکه اعضای انجمن خودروسازان و قطعه سازان نیز یکصدا و متفقالقول، آزادسازی قیمت گذاری خودرو را تنها راه نجات این صنایع می دانند و بر این باورند اکنون که دیگر شورای رقابت چندان اثری بر بازار خودرو و تعدیل قیمتها ندارد و حضور سازمان حمایت از مصرف کنندگان در این میان مطرح شده، بهترین زمان است تا این راهکار مهم اجرایی شود؛ چرا که با هر روز تعلل در اجرای این طرح، علاوه بر صنعت خودروسازی، صنایع وابسته به این صنعت که اولین آن صنعت قطعهسازی است، به رکود و ورشکستگی نزدیکترخواهد شد.
مازیار بیگلو، دبیر انجمن قطعه سازان در همین زمینه میگوید: «مکانی و زمانی نبوده است که قطعه سازان در این باره صحبت نکرده باشند. ما قطعه سازان بارها اعلام کرده ایم که آزادسازی قیمت خودرو، تنها راه نجات صنعت خودرو خواهد بود و اگر این اتفاق نیافتد تا چند ماه آینده چیزی از این صنعت باقی نخواهد ماند». او میافزاید: « به دلیل افزایش قیمت پایه مواد اولیه حدود دو تا سه برابر، افزایش قیمت تمام شده قطعه تا دو و نیم برابر، توقع می رود که در نتیجه این اتفاق ها قیمت خودرو اصلاح شود». به گفته دبیر انجمن قطعه سازان، آنچه تاکنون حول آزادسازی قیمت خودرو بوده حرف بوده و عملا اتفاق خاصی رخ نداده است. بیگلو ادامه میدهد: «البته باید گفت که مهمترین اقدام عملی در این زمینه این است که اختیار این امر به سازمان حمایت از مصرف کنندگان واگذار شده و امیدواریم حداقل با بررسی های سازمان، قطعه سازان به حق و حقوقشان برسند چرا که با وضعیت فعلی هیچ منطقی برای پرداختها به قطعه سازان وجود ندارد» او تاکید میکند:« در ادامه این موضوع باید گفت که یا خودروساز افزایش قیمت را قبول نمی کند و یا اگر هم قبول کند، زیان انباشته بسیار انبوهی را باید تحمل کند که پیشتر این آمار به گوش رسیده است که در حال حاضر دو خودروساز کشور زیان انباشته 5500 میلیارد تومانی را متحمل هستند».
& به گفته فعالان این بازار برخلاف ماههای گذشته، در دو سه هفته اخیر میزان تقاضا برای خرید خودرو به شدت کاهش یافته و بررسیها نشان میدهد قیمت خودروهای داخلی نیز در همین مدت حدود 2تا 5میلیون و خودروهای مونتاژی از 15تا 30 میلیون تومان کاهش یافته است.در طرف عرضه، بازار با افزایش فروشندگان مواجه شده و با توجه به این که خریداری وجود ندارد فروشندگان به ناچار مجبور به شکستن نرخ شدهاند چرا که به گفته فعالان، بازار دیگر کشش افزایش قیمت و تحمل قیمتهای نجومی فعلی را ندارد. در این راستا رییس اتحادیه صنف نمایشگاهداران و فروشندگان خودروی تهران در گفتو گو با خبرنگار اقتصادآنلاین به خواب زمستانی و رکود بازار خودرو اشاره کرد و گفت: بازار خودرو در حال حاضر راکد است و خرید و فروش قابل توجه انجام نمیشود به همین خاطر قیمتها تا حدودی نزولی شده و اگر طی روزهای آینده قیمت ارز نوسان نداشته باشد شاهد کاهش بیشتر قیمتها خواهیم بود.
سعید موتمنی بیان کرد: در برخی روزها با بالارفتن نرخ ارز، شاهد افزایش قیمت خودرو هستیم اما این اعلام قیمت توسط فروشندهها سلیقهای است و عملا خریداری در بازار وجود ندارد.این فعال بازار خودرو با اشاره به این که قیمت خودرو نسبت به ابتدای مهر با کاهش نسبتا خوبی روبه رو شده است، افزود: بسیاری از خودروهای مونتاژی کاهش قیمت مناسبی داشتند به طور مثال قیمت خودروی "هایما" از 213میلیون به 197 میلیون و "مزدا" از 310 به 280میلیون تومان رسیده، همچنین "206 تیپ دو" از 60 به 58 میلیون و "405جی ال ایکس" از 57میلیون به 51 میلیون تومان کاهش یافته است.موتمنی افزود: به طور کل در مقایسه با یک ماه گذشته، خودروهای مونتاژی از15 تا 30 میلیون و داخلیها 2تا 5میلیون ارزان شده است.وی با تاکید بر این که بازار خودرو کاملا به نرخ ارز و جو روانی آن بستگی دارد، تصریح کرد: مصرفکنندهها به این موضوع آگاه هستند که قیمتهای موجود واقعی نیست و اگرچه برخی قصد دارند قیمتها را بالا ببرند اما حقیقت این است که بازار اصلا کشش افزایش قیمت را ندارد. رییس اتحادیه صنف نمایشگاهداران و فروشندگان خودروی تهران به کاهش عرضه خودروسازان اشاره کرد و افزود: اگر میزان عرضه از طرف خودروسازیها افزایش پیدا کند به طور حتم شاهد ریزش بیشتر قیمتها خواهیم بود.
موتمنی با بیان این که همچنان قیمت خودرو واقعی نیست و حباب دارد، اضافه کرد: قیمت خودروهای مونتاژی همچنان بین 90 تا 140میلیون و خودروهای داخلی حدود 10 تا 20 تومان حباب دارد و این حاشیه بازار تنها به ضرر مصرفکننده است.او ادامه داد: قبول داریم خودروسازها با جهش قیمت قطعه مواجه شدهاند اما در این حالت نیز افزایش دو الی سه میلیونی قیمت خودرو منطقی است نه قیمتهای نجومی فعلی.رییس اتحادیه صنف نمایشگاهداران و فروشندگان خودرو درباره آینده این بازار اظهار کرد: اولین باری نیست که تحریم را تجربه میکنیم بنابراین ما سابقه گذر از این شرایط را داریم و اگر مسئولان نظارت و برنامهریزی کافی داشته باشند بازار خودرو با مشکل مواجه نخواهد شد.بر اساس این گزارش، بررسیها نشان میدهد ریزش تدریجی قیمتها و کاهش فاصله قیمتی بین کارخانه و بازار همچنان ادامه دارد و بازار خودرو در حال رسیدن به تعادل نسبی است.