& تغییر مدیرعامل سایپا بالاخره پس از چند روز کشمکش در هیاتمدیره این شرکت، عملی شد تا محمدرضا سروش جایگزین محسن قاسم جهرودی شود و سریعترین جابهجایی مدیریتی در تاریخ صنعت خودرو کشور رقم بخورد. این در شرایطی است که حضور پررنگ مسوولان وزارت صنعت، معدن و تجارت در مراسم تودیع و معارفه مدیران عامل قدیم و جدید سایپا نشاندهنده ردپای این وزارتخانه در ششمین جابهجایی مدیریتی در این شرکت خودروساز طی یک دهه اخیر است.اگرچه چندی پیش روابط عمومی وزارت صنعت، معدن و تجارت اعلام کرد محمد شریعتمداری (وزیر صنعت) نقشی در تغییرات مدیریتی خودروسازان ندارد و این کار بر عهده هیاتمدیره آنها است، با این حال مرور تجربههای قبلی در جابهجاییهای مدیریتی خودروسازان نشان میدهد عزل و نصبها معمولا با نظر مستقیم مسوولان صنعتی انجام شده است.اگر نگاهی به ترکیب سهامداران خودروسازان داخلی بیندازیم، روی کاغذ سهم دولت چندان بالا نیست و حتی از برخی صاحبان سهام نیز کمتر است، اما صندلی مدیریتی عملا در اختیار دولتیها قرار دارد و آنها در نهایت تصمیم میگیرند چه کسی برود و چه کسی بیاید. در واقع هرچند رسم این است که مدیران عامل شرکتهای مختلف از جمله خودروسازان را هیاتمدیره آنها با توجه به کارنامه کاریشان عزل و نصب کنند، اما در خودروسازی ایران عملا وزارت صنعت و سازمان گسترش نقش اصلی را در تغییرات مدیریتی ایفا میکنند. بهعبارت بهتر، در ظاهر قضیه، هیاتمدیره خودروسازان اقدام به جابهجاییهای مدیریتی میکند، اما در باطن ماجرا، این وزارت صنعت است که تصمیمگیر اصلی است.
به همین دلیل است که با وجود سهم نسبتا پایین دولت در سهام خودروسازان، همواره ردپای دولتیها را میتوان در بخشهای مختلف صنعت خودرو کشور (از تغییرات مدیریتی گرفته تا امضای قراردادهای خارجی) دید. بنابراین، گزاف نیست اگر بگوییم تغییر مدیرعامل سایپا نیز ریشه در دولت دارد و هیاتمدیره این شرکت فرمان صادره را اجرا کرده است. جدا از اینکه جهرودی چه عملکردی در عمر مدیریتی ۱۱ ماهه خود در سایپا داشته است (که در ادامه به آن خواهیم پرداخت)، نکته مهم دیگر اینجاست که تغییر مدیرعامل این شرکت با وجود بلاتکلیفی در وزارت صنعت، معدن و تجارت بهدلیل نامشخص بودن ماندن یا رفتن شریعتمداری، صورت گرفته است. در حال حاضر وزارت صنعت، معدن و تجارت شرایط نسبتا ناپایداری را در راس مدیریتی خود تجربه میکند، چه آنکه محمد شریعتمداری سکاندار آن، بین رفتن و ماندن معلق مانده است. طبق اخبار منتشره، خروج شریعتمداری از وزارت صنعت بسیار محتمل است، چه آنکه هم بحث بر سر استعفای وی است و هم استیضاح و هم انتقال به وزارتخانهای دیگر. در این شرایط، جابهجایی مدیریتی در سایپا (فارغ از اینکه چه کسی رفته و چه کسی آمده)، از حیث ایجاد ناهماهنگی و تعجیل در انتخاب مدیران جدید، مورد نقد قرار دارد. بهعبارت بهتر، پرسش اینجاست که وقتی هنوز تکلیف وزیر صنعت، معدن و تجارت برای ماندن و رفتن مشخص نیست، چرا نسبت به تغییر مدیران عامل خودروسازی اقدام میشود؟ اگر در این شرایط که مدیرعامل سایپا تغییر کرده، وزیر صنعت نیز به فاصله کوتاهی تغییر کند (که محتمل بهنظر میرسد)، آنگاه تکلیف وزیر جدید با مدیرعامل تازهوارد چه خواهد بود؟ پذیرفتن یا تغییری دوباره؟ در واقع بحث بر سر این نیست که جهرودی چه عملکردی در سایپا داشته و محمدرضا سروش چه خواهد کرد، بلکه مساله اصلی به عزل و نصبهای ناگهانی ازسوی دولت در صنعت خودرو مربوط میشود. نگاهی به مدیریت در خودروسازان بزرگ دنیا نشان میدهد یکی از دلایل اصلی موفقیت آنها، ثبات مدیریت (البته مدیرانی شایسته که از تخصص و توانایی کافی برخوردار هستند)، بوده و هست، مسالهای که در صنعت خودرو ایران چندان مورد توجه نیست. اما دخالت دولت در عزل و نصبهای مدیریتی خودروسازی بیدلیل هم نیست و اتفاقا ریشه در خدمات و حمایتهای دولتی از این صنعت دارد. درواقع دولت بر حمایتهایش از خودروسازان تاکید دارد؛ به این معنی که صنعت خودرو را زیر پر و بالش نگه داشته و در عوض، خود را محق به دخالت در امور آن بهخصوص در بخش عزل و نصبهای مدیریتی میداند.
حمایتهای دولتی از صنعت خودرو را مواردی مانند تعرفه بالا برای ورود خودروهای خارجی به کشور و در مواقعی نیز ممنوعیت واردات تشکیل میدهند و در کنار آنها، کمکهای اورژانسی به خودروسازان در مقاطع بحرانی نیز جزو حمایتهای دولتی بهشمار میرود. بهعنوان مثال، در پاییز ۹۴ و در شرایطی که شکلگیری کمپین «خرید خودرو صفر ممنوع» فروش خودروسازان را تحتتاثیر قرار داده بود، دولت وارد عمل شد و با قبول ریسک تورمی، بیش از ۱۲۰ هزار فقره تسهیلات خرید خودرو در اختیار مشتریان قرار داد تا خودروسازان یکی از پررونقترین دوران فروش خود را تجربه کنند. اقداماتی از این قبیل در کنار دارا بودن سهام خودروسازان و همچنین حمایتهای تعرفهای (هرچند البته در حال حاضر تعرفه بالا و ممنوعیت واردات با توجه به رشد نرخ ارز، چندان اثری در فروش خودروسازان داخلی ندارد)، سبب شده دولت خود را محق به دخالت در امور خودروسازان بداند و به مسائل مختلف این صنعت ورود و نفوذ کند.
اما محسن قاسم جهرودی در شرایطی دوشنبه شب گذشته پس از کشوقوسهای فراوان از مدیرعاملی سایپا کنار گذاشته شد که دوران کوتاه مدیریت وی چندان کم حاشیه نبود. یکی از اصلیترین این حواشی، انتشار نامههایی منتسب به کارکنان سایپا بود که محتوای آنها حول اعتراض به عملکرد جهرودی در این شرکت میچرخید. این دو نامه که به فاصله کوتاهی از یکدیگر منتشر و موارد زیادی تخلف را در خود جای داده بودند، در نهایت به دفتر اسحاق جهانگیری معاون اول رئیسجمهوری ارجاع و وی دستور پیگیری آنها را داد. البته سایپاییها چندان واکنش محکمی به این دو نامه نشان ندادند، حتی بعد از اینکه خبر ورود معاون اول رئیسجمهور به این ماجرا منتشر شد. برخی بر این باورند که انتشار نامههای موردنظر در برکناری جهرودی بیتاثیر نبوده، هرچند رسما مورد تایید قرار نگرفته است.جهرودی اما از همان ابتدای ورود به سایپا، بنای کاری خود را بر حمایت از قطعهسازان گذاشت (چه آنکه خود نیز از جامعه قطعهسازان بود)، با این حال به دلایلی، در مجموع نتوانست رضایت فعالان صنعت قطعه را بهدست آورده و آنها را از حیث مسائلی مانند پرداخت مطالبات و معوقات راضی نگه دارد. البته نباید فراموش کرد که دو سه ماه پایانی دوران مدیریت جهرودی در سایپا، با تحریمهای آمریکا علیه خودروسازی همزمان شد و این موضوع به نوبه خود ابتکار عمل را از وی و البته دیگر مدیران خودروسازی کشور تا حدی گرفت. بنابراین کمبود نقدینگی و کاهش تولید و مشکلات رخ داده در پیش فروش خودروها را میتوان تا حدی به تحریمها مرتبط دانست، هرچند البته ضعفهای مدیریتی و همچنین چالشی بزرگ به نام قیمتگذاری دولتی خودرو نیز در بروز این مشکلات بیتاثیر نبوده است.در نهایت اما دو نقطه روشن نیز در کارنامه مدیریت جهرودی در سایپا به چشم میآید که شامل رونمایی از دو محصول جدید این شرکت یعنی کوئیک و رهام میشود. البته پروژه طراحی و تولید این محصولات به مدیران قبلی سایپا مربوط میشود، با این حال همین که جهرودی آنها را کنار نگذاشت و به مرحله رونمایی رساند، نکات مثبتی در عملکرد وی بهشمار میروند.
مدیرعامل جدید سایپا اما به نوعی دست پرورده بخش خصوصی است، چه آنکه ۱۲ سال را در گروه بهمن سپری کرد. ۱۰ سال از این مدت را وی بر صندلی مدیرعاملی گروه بهمن نشسته و گفته میشود عملکردی قابل دفاع را از خود بهخصوص در بخش کنترل هزینهها به جا گذاشته است. ازآنجاکه سایپا در حال حاضر با مشکل نقدینگی دست و پنجه نرم میکند و کلی زیان انباشته دارد، به نظر میرسد یکی از اولویتهای مدیریتی محمدرضا سروش در این شرکت، پایین آوردن هزینههای مالی و افزایش بهره وری خواهد بود. وی البته در اظهارات خود پس از دریافت حکم مدیرعاملی سایپا، به این موضوع اشاره و تاکید کرده که باید هزینهها را در این شرکت کاهش داد. وی تاکید کرده که با مدیریت توام با ریخت و پاش، نمیتوان قیمت تمام شده را کنترل کرد؛ ضمن اینکه نباید محصولات تولیدی را نیز زیر قیمت فروخت.
& محسن صالحینیا، معاون وزیر صنعت، در مراسم معارفه مدیرعامل یکی از دو خودروساز بزرگ کشور، ابراز امیدواری کرد که شرکتهای خودروسازی در نیمه دوم سال، تولید را افزایش داده و هزینهها را با تولید بیشتر مدیریت کنند.در شرایطی صالحینیا ابراز امیدواری میکند که در نیمه دوم سال جاری، تولید افزایش پیدا کند که نمودار تولید خودروسازان از خرداد ماه و پیش از آغاز تحریمهای یکجانبه ایالاتمتحده آمریکا علیه زنجیره خودروسازی کشور، کاهشی شد. در آخرین گزارش وزارت صنعت که مربوط به آمار تولید شهریورماه است، شاهد کاهش ۴۶ درصدی تولید شرکتهای خودروساز بودهایم.از طرف دیگر، براساس برنامه زمانبندی اعلام شده از سوی آمریکا، تحریمهای اقتصادی کشور از ۱۳ آبان ماه تکمیل خواهد شد، با توجه به در پیش بودن تحریمهای سنگینتر، این سوال پیش میآید که آیا کاهش تولید خودروسازان از خرداد تا شهریورماه، دلایل دیگری غیر از تحریمها دارد که معاون وزیر صنعت ابراز امیدواری کرده تیراژ در نیمه دوم سال افزایشی خواهد شد؟ یا چنانچه تحریمها روی صنعت خودرو اثر گذار بوده است، در نیمه دوم سال با توجه به چالشهای پیشروی صنعت خودرو، چگونه این امکان وجود دارد تا نمودار تولید خودرو صعودی شود؟
& هیاتوزیران جدول سن فرسودگی خودروهای شخصی اعم از سواری، استیشن(ون) و سواری کار را ۲۰ سال و خودروی عمومی سواری دوگانهسوز ۱۰ سال تعیین کرد.هیاتوزیران بنابر پیشنهاد سازمانهای مسوول ازجمله وزارت صنعت، معدن و تجارت، سازمان حفاظت محیطزیست، سازمان ملی استاندارد و بیمه مرکزی ایران و به استناد قانون هوای پاک همچنین سن فرسودگی خودروهای عمومی شامل سواری تاکسی و استیشن (ون) و سواری کار را بر حسب بنزینی و دوگانهسوز بودن ۱۰سال، پایه گازسوز ۱۲ سال و برقی و هیبریدی و نیز تاکسیهایی که بنابر پیشنهاد وزارت کشور یا وزارت راه و شهرسازی و تایید سازمان حفاظت محیطزیست و سازمان ملی استاندارد کماکان کیفیت ارائه خدمات مناسبی دارند را ۱۵ سال تعیین کرد.بر این اساس وانت پایه گازسوز ۱۵ سال و بنزینی و دوگانهسوز دیزلی ۱۴سال تعیین شد. همچنین براساس این مصوبه سن فرسودگی اتوبوس درونشهری نیز بر حسب دیزلی بودن ۱۰ سال، پایه گازسوز ۱۲ سال و اتوبوس برقی منوط به بازسازی و رعایت قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی ۲۰ سال در نظر گرفته شده است. با ابلاغ این مصوبه سن فرسودگی مینیبوس و میدلباس درونشهری و برونشهری دیزلی ۱۰، پایه گازسوز ۱۲ و برقی منوط به بازسازی و رعایت قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی ۲۰ سال مقرر شده است. براساس این مصوبه سن فرسودگی اتوبوس برونشهری ۱۵ سال و کشنده، کامیون و کامیونت ۲۲ سال، موتورسیکلت بنزینی کاربراتوری ۶ سال، بنزینی انژکتوری ۸ سال، برقی ۱۲ سال و سواری دولتی ۱۵ سال خواهد بود.
& مدیرعامل گروه خودروسازی سایپا گفت: باید با افزایش بهرهوری و انجام صحیح و درست مسوولیت اجتماعی، منافع تمامی ذینفعان را تامین کنیم.محمدرضا سروش در نخستین روز کاری در گروه سایپا در جلسه ستاد تولید که باحضور اعضای هیاتمدیره، مدیران ارشد، معاونان و جمعی از مدیران گروه خودروسازی سایپا برگزار شد، گفت: با استفاده از دانش و تجربه مدیران این مجموعه، در سایه آرامش و همگرایی و بهدور از تنش، اهداف سازمان را محقق کنیم.وی ادامه داد: گروه خودروسازی سایپا یک مجموعه بسیار بزرگ و دارای ظرفیتهای فنی بالا است و باید با افزایش بهرهوری و کاهش هزینهها، کیفیت فعالیتها را ارتقا دهیم.سروش تاکید کرد: سایپا شرایط و ویژگیهای خاصی در حوزه مالی دارد که باید با برنامهریزی جدید و همکاری، موانع را از سر راه برداریم.مدیرعامل گروه خودروسازی سایپا گفت: این مجموعه با بهرهمندی از ۵۰ هزار نفر پرسنل و ایفای یک نقش مهم در اقتصاد ایران، نیازمند یک مدیریت عقلانی، استفاده از خرد جمعی، کار تیمی و پرهیز از رفتارهای هیجانی و بهدور از مطالعه است.وی افزود: جمع کثیری از کارکنان شاغل در این سازمان، سالها در این مجموعه مشغول کار هستند و تعصب زیادی نسبت به آن دارند که باید از دانش و تجربه آنان استفاده کنیم. مدیرعامل گروه خودروسازی سایپا تاکید کرد: باید با انجام یک کار اقتصادی مثبت و سالم، جایگاه گروه را ارتقا دهیم و از تجربیات شرکتهای موفق الگوبرداری کنیم. وی نوآوری را لازمه پیشرفت در عصر حاضر دانست و افزود: سایپا بهعنوان یک سازمان اقتصادی، موظف به حفظ سرمایه سهامداران و امیدبخشی به آنان است تا این سرمایه ملی تبدیل به یک بنگاه امیدآفرین برای مردم باشد.وی افزایش تولید، توجه به کیفیت، کاهش هزینهها، وجدان کاری و نوآوری را اهداف سایپا در آینده دانست و گفت: با آگاهی از مشکلات سایپا، با مدد خداوند متعال و همکاری تمامی همکاران برای کمک به رشد این مجموعه و دستیابی به اهداف کلان کشور در زمینه تولید و صنعت تلاش خواهیم کرد.
& همزمان با نزدیک شدن ایام اربعین حسینی(ع) و سفر معنوی هموطنان گرامی به عتبات عالیات، عملیات اجرایی طرح «با تو تا حرم» شرکت خدمات پس از فروش ایرانخودرو، با ارسال قطعات و لوازم یدکی به نمایندگیهای شهرهای مرزی منتهی به کشور عراق، آغاز شد.این شرکت بیش از سه ماه است که در حال تدارک مقدمات طرح «با تو تا حرم» بوده و درخصوص سفارشگذاری، تامین، بستهبندی و ارسال قطعات و تجهیزات لازم به نمایندگیهای شهرهای مرزی منتهی به کشور عراق اقدامات لازم را به انجام رسانده است.در این طرح که از دوم تا یازدهم آبانماه اجرا میشود، بیش از ۴۱۰ حوزه خدماتی شامل نمایندگیها، فروشگاهها، اکیپهای امداد و تعمیرگاه صحرایی با در اختیار داشتن امکانات مناسب برای ارائه خدمات به هموطنانی که با خودروی شخصی به سمت مرزها حرکت میکنند، آماده خدمترسانی هستند.در همین زمینه سیدرضا حسینی، مدیرعامل ایساکو، با حضور در مناطق مرزی بر آمادهسازی تعمیرگاههای صحرایی و ملزومات ارائه خدمات به زائرین کربلای معلی، نظارت بهعمل آورد و توصیههای لازم را ارائه کرد.
& خبر انتصاب محمدرضا سروش به عنوان مدیرعامل گروه خودروسازی سایپا میتواند فصل جدیدی در این شرکت رقم بزند. در همین رابطه محمدرضا سروش مدیرعامل جدید گروه سایپا در مراسم تودیع خود گفت: با وجود اینکه در شرایط سختی به سر میبریم، تلاش میکنیم از ظرفیتهای داخل سایپا استفاده کرده و موجب رشد آن شویم. مشکل اصلی ما در نظام بنگاهداری است. ما بنگاه اقتصادی قوی در دنیا نداریم و حتی در کشورهای ژاپن و کره نیز دولتها بزرگ نیستند و بنگاهها هستند که بزرگ بوده و فعالیتهای اساسی را انجام میدهند.وی اظهار داشت: اگر اقتصاد پویایی میخواهیم راهحل آن در شناخت مسائل و مشکلات بنگاههاست و باید مدیریت بنگاهها ساماندهی شود تا به بهرهوری برسند و مدیریتی که ریخت و پاش داشته باشد نمیتواند قیمت تمام شده را کنترل کند. سروش گفت: صنعت خودرو ویژگیهای خاص خود را دارد. در بنگاه اقتصادی نمیتوانیم محصولی تولید کنیم که زیر قیمت تمام شده بفروشیم و باید نسبت به تغییر شرایط، نحوه مدیریت را نیز تغییر دهیم. وی در پایان خاطرنشان کرد: روحیه من روحیه همکاری است و سعی خواهیم کرد از تمام ظرفیتهای گروه بهره ببریم تا با کمک خداوند شرکتی بهره ور، نوآور و پویا داشته باشیم. با انتخاب هیات مدیره گروه خودروسازی سایپا، محمدرضا سروش به عنوان مدیرعامل این گروه خودروسازی انتخاب و جایگزین محسن قاسم جهرودی شد. سروش دانشآموخته مهندسی مکانیک از دانشکده فنی دانشگاه تهران در مقطع لیسانس، مهندسی صنایع (مدیریت سیستمها و بهرهوری) از دانشگاه صنعتی شریف و فوقلیسانس و مدیریت مالی و استراتژیک (DBA) در مقطع دکتراست. وی از سال ۹۰ تا ۹۴، مدیرعامل و عضو هیات مدیره گروه بهمن، ۷۶ تا ۸۶ مدیرعامل گروه بهمن و ۷۴ تا ۷۶ معاون توسعه ساخت داخل گروه بهمن بوده است. محمدرضا سروش پیش از این رییس هیاتمدیره شرکت لوله و ماشینسازی ایران بود.
& تغییر پارادایم خرید و فروشها در بازار معاملات را به نحوی رقم زده که اکنون بسیاری از خریداران خودرو که با هدف سرمایهگذاری وارد بازار شده بودند، فروشندهاند اما بازار، دیگر آن بازار نیست. بازار خودرو این روزها حال و هوای پاییزی را به معنای واقعی در خود حس میکند. معاملات از تب و تاب افتادهاند و باز هم در این بازار، آن دسته از خریدارانی که با سودای گرانی بیشتر خودرو وارد گود شده بودند تا بلکه از این معاملات و آشفتهبازار ارزی، سود خود را ببرند، طعم ضرر را کمکم احساس میکنند. معاملات رنگ و لعاب واقعیتری به خود گرفته و قیمتها با کاهش پلکانی، به سمت واقعی شدن پیش میرود. تا همین چند وقت پیش هیچ چرتکه و ماشینحسابی نمیتوانست به درستی محاسبه کند که افزایشهای صورت گرفته در قیمت خودروها با چه مکانیسمی به دست آمده و قیمتهایی که در بازار رد و بدل میشود، با چه الگویی تعیین شدهاند. همه چیز به نرخ دلار البته ربط پیدا میکرد و ماجرا به نحوی پیش میرفت که نرخهای غیرواقعی دلار که به گفته مسوولان دولتی، تنها ۳ درصد از حجم معاملات ارزی کشور را در بر میگرفت و مشخص نبود با چه مکانیزمی در چهارراه استانبول نرخ میخورد، عامل تعیینکننده در تعیین قیمت خودرو هم به حساب میآمد. اینجا بود که ارزش پراید که به روایتی ارزبری ۱۸۰۰ دلاری دارد، قیمتش از ۲۰ میلیون تومان به یکباره به ۴۰ میلیون تومان رسید ، اما بدتر از همه اینکه متقاضی خرید آن آنقدر زیاد شده بود که این خودرو با قیمتی که تصورش هم روزی برای خریداران تنها یک طنز بود، متقاضی داشت و معامله میشد. اینجا بود که کمکم بسیاری از مصرفکنندگانی که خریدهای خود را برای ماههای آینده و شاید انتهای سال برنامهریزی کرده بودند قصد داشتند برای ایام نوروز ۹۸ خودرو بخرند و یا خودروی خود را تبدیل به احسن کنند، از ترس بالا رفتن قیمتها، وارد بازار شدند و تن به قیمت غیرواقعی سپردند در حالی که خودشان هم به خوبی میدانستند که هزینه کردن این همه پول برای این خودروها، منطقی نیست. در این میان برخیها هم با سودای کسب سود وارد این بازار شده و واسطه شده بودند، دلالان هم که جای خود.
اما اکنون بازار دیگر آن بازار نیست. قیمتها به سمت واقعی شدن پیش میرود و کاهش پلکانی خود را آغاز کرده است حتی در سایتهای معامله خودرو نیز فروشندگان به این نتیجه رسیدهاند که باید قیمتها را کاهش دهند تا مشتری برای آن وجود داشته باشد، چراکه اکنون خریداران در بازار خودرو آن دسته از افرادی هستند که برای تامین نیازهای واقعی خود، اقدام به خرید خودرو میکنند. اینجاست که دیگر فروش خودرو با قیمتهای فضایی جواب نمیدهد و خریداری نخواهد داشت. در عین حال باید به این نکته توجه داشت که به زودی، حجم عظیمی از دارندگان خودروهایی که با تلاطمات بازار ارز، وارد گود شده و خودرو خریده یا خودرو ثبتنام کردهاند، از سمت تقاضا به سمت عرضه حرکت خواهند کرد و این طور است که توازن بازار به سمت عرضه بیشتر خودرو پیش خواهد رفت و این خود دلیل دیگری بر کاهش قیمتها در هفتههای آینده خواهد بود.
آنگونه که فعالان بازار خودرو میگویند، چند روزی است که بازار روند منطقی قیمتی به خود گرفته و اگرچه هنوز هم نرخ خودرو در بازار حباب دارد، اما به سمت منطقیتر شدن در حال حرکت است. این در حالی است که عرضه خودرو طی روزهای گذشته بسیار بالا رفته و فروشندگان از حاشیه سود خود کم کرده و تلاش دارند که هر چه زودتر سرمایه خوابیده در معاملات خودرو را به پول نقد تبدیل کنند بنابراین پیشبینیها بر این است که قیمت طی روزهای آینده کاهش بیشتری را تجربه کند. یکی از نمایشگاهداران خودرو به این نکته اشاره کرد که تب و تاب بازار خودرو برای خریدهای سوداگرایانه تقریبا فروکش کرده و اگرچه برخی هنوز بر این باورند که باید خودرو بخرند تا سود به دست آورند، اما تعداد آنها بسیار اندک است و بیشترشان فکر اقتصادی ندارند؛ الان تمامی کسانی که در دوران رشد قیمت خودرو، اقدام به خرید کرده بودند، اکنون فروشنده شدهاند و همین امر باعث شده میزان عرضه از میزان تقاضا بیشتر شود بنابراین بازار اکنون قیمت را به تناسب عرضه و تقاضا تنظیم میکند. وی افزود: همه میدانند که قیمتهای اعلامی در برخی سایتهای معامله خودرو غیرواقعی است و حکایت از مقاومت دلالان برای حفظ قیمت دارد، اما واقعیت بازار آن نرخها نیست و اکنون خریداران، متقاضیان واقعی هستند که برای مصرف و نه سرمایهگذاری یا سوداگری، وارد میدان شدهاند بنابراین تن به هر قیمتی هم نمیدهند. او گفت: بازار خودرو با رونق عرضه، به سمت قیمتهای منطقی حرکت خواهد کرد؛ اگرچه این نرخها ممکن است به حد قیمتی قبل از گرانیها نرسد، چراکه به هر حال نرخ خودروها افزایش یافته است و با توجه به اینکه برخی خودروها ارزبری دارند، نرخ آنها به تناسب افزایش قیمت دلار بالا رفته است اما به هر حال قیمتهای کنونی هنوز هم واقعی نیست و حباب دارد بنابراین پیشبینی ما از بازار این است که این حباب به مرور طی هفتههای آینده تخلیه شود. در این میان برخی دیگر از نمایشگاهداران پیشبینی رکود معاملات خودرو را در هفتههای آینده دارند و میگویند با توجه به اینکه تقاضاها به سمت تقاضای واقعی در بازار در حال حرکت است، بنابراین با پیشی گرفتن عرضه بر تقاضا، به نظر میرسد که علاوه بر اینکه قیمتها منطقیتر خواهد شد، رکود هم به تدریج بر بازار حاکم خواهد شد چراکه به هر حال مردم قدرت خرید مشخصی دارند و همین امر سبب میشود که منتظر کاهش قیمت بمانند.
& این روزها هر کالایی برای خود زیر سایه عدم نظارت، دلالان خاصی دارد. به برکت بیتوجهی به وضعیت تولید و توزیع، دست سوءاستفادهکنندگان باز است و به دنبال منفعت خود، بازار را تحت سیطره قرار میدهند. سیستم معیوب توزیع لاستیکهای دولتی در بازار باعث شده تا بازار داغی برای دلالها فراهم شود؛ دلالهایی که به ازای خرید هر جفت لاستیک دولتی و فروش آن در بازار آزاد، سود قابل توجهی به جیب میزنند. جهش قیمت دلار در سالجاری و رکوردزنیهای هر روزه نرخ آن باعث شد تا بازار بسیاری از کالاها در کشور دچار نوسان شود؛ نوسانی که یا ناشی از افزایش قیمت دلار بود یا سوءمدیریت مسوولان که هر دو عامل دست به دست هم داد تا سیستم عرضه و فرآیند توزیع کالا در بازار دچار افت و خیزهایی شود و طبیعتا نتیجه این افت و خیزها چیزی جز افزایش قیمت در بازار نبود. در این میان لاستیک به عنوان یکی از کالاهای استراتژیک هم از این قضیه مستثنی نبود و همه این عوامل باعث شد تا بازار لاستیک چه برای خودروهای سواری و چه برای خودروهای سنگین دچار آشفتگی شده و قیمتها به طور سرسامآوری رشد کند تا جایی که افزایش قیمت لاستیک باعث اعتراضات برخی کامیونداران شد. همزمان با این اتفاقات بود که دولت برای کنترل این وضعیت دست به کار شد و با طراحی ساز و کاری، عرضه لاستیک با قیمت مصوب و براساس دلار 4200 تومانی را کلید زد اما همین طراحی ساز و کار معیوب باعث شد تا عرضه لاستیک با آنچه در بازار تحت عنوان لاستیک دولتی معروف شده، خودش مشکلساز شود و بابی شود برای رانت و دلالی و سودجویی. اگر این روزها سری به بازار لاستیکفروشهای سرچشمه بزنید، بعید است صف آدمهای پوشه به دستی را نبینید که جلوی در نمایندگیهای شرکتهای واردکننده یا تولیدکننده لاستیک، صف کشیدهاند. مردمی که بعضا از ساعت 5 صبح جلوی این نمایندگیها، لیست اسامی مینویسند و به نوبت صبر میکنند تا دو حلقه لاستیک دولتی بگیرند. اما ساز و کار معیوب طراحی شده برای عرضه این لاستیکها با قیمت مصوب باعث شده تا بازار دلالی لاستیک داغتر از هر زمانی شود. یکی از فروشندگان لاستیک در همین بازار میگوید: «نمایندگی این شرکتها، در ازای مدارک برگ سبز خودرو، کارت ملی صاحب خودرو و شخص مالک اقدام به توزیع دو حلقه لاستیک میکنند؛ اما در دسترس نبودن سامانه آنلاین برای خریداران لاستیکهای دولتی باعث شده تا این امکان برای سودجویی برخیها به وجود آید تا در چندین نوبت با همان مدارک، بتوانند لاستیک به قیمت دولتی خریداری کنند؛ جالبتر اینجاست که بعضا این افراد پس از گرفتن این لاستیکهای دولتی، فورا همین لاستیکها را به مغازهداران همین بازار به قیمت کمی پایینتر از نرخ بازار آزاد یا به مغازهدارها میفروشند یا در کنار خیابان به مصرفکننده.»
البته گرچه گفته میشود که به ازای خرید هر جفت لاستیک دولتی، در برخی نمایندگیهای فروش، مُهری پشت برگه سبز زده میشود ولی این فرآیند در همه نمایندگیهای فروش اتفاق نمیافتد و همین ناهماهنگی باعث سوءاستفاده از این فرآیند را فراهم کرده. یکی دیگر از مغازهداران بازار لاستیکفروشهای سرچشمه میگوید: نمایندگی شرکتهای واردکننده یا تولیدکننده میگویند مشخصات خودرو و فرد دریافتکننده لاستیک دولتی ثبت میشود ولی عملا این وضعیت باعث ایجاد رانت شده و دلالی لاستیک دولتی را داغ کرده است. به گزارش تسنیم، در حال حاضر شرکتهای یزد، دنا، بارز، گلدستون، سونار، تاندر و کومهو اقدام به توزیع لاستیک با قیمت مصوب کردهاند ولی اختلاف قیمت لاستیک در بازار آزاد و نرخ دولتی آن به قدری است که وقتی یک جفت لاستیک پژویی به قیمت 310 هزار تومان توسط نمایندگی شرکتی همچون بارز توزیع میشود، همان لحظه در بازار آزاد به قیمت 380 تا 400 هزار تومان خرید و فروش میشود. البته ناگفته نماند که گرچه توزیع گسترده لاستیک با قیمت ارز 4200 تومانی در این مدت باعث شد تا قیمت لاستیک حدود 10 تا 15 درصد از قیمت لاستیک در بالاترین رکوردش بکاهد ولی سیستم معیوب توزیع، عدم برنامهریزی زمانی توزیع لاستیک، شفاف نبودن فرآیند طراحی شده، نه تنها باعث شده تا لاستیک ارزانقیمت به دست مصرفکننده نرسد، بلکه فضایی برای دلالی و هدررفت سرمایه ملی ایجاد کرده است.
& هفته گذشته همزمان با بروز شایعاتی درباره تغییر در مدیریت ارشد شرکت خودروسازی سایپا، طبق روال معمول موج تکذیبیه های شفاهی و کتبی به راه افتاد، چراکه مدیریت محسن جهرودی بر این گروه خودروسازی هنوز به یکسال نرسیده بود و تغییر مدیرعامل در شرایط فعلی صنعت آنچنان منطقی به نظر نمی رسید.روز ۲۱ مهرماه و حضور مدیرعامل سایپا در نمایشگاه صنعت و اظهارات وی در جمع خبرنگاران نیز بر شایعه بودن این خبرها صحه گذاشت، اما بعدازظهر روز ۲۳ مهرماه یعنی تنها دو روز پس از آنکه جهرودی برکناریش را قویا شایعه اعلام کرد خبر رسید «تا ساعاتی دیگر مراسم تودیع و معارفه مدیرعامل سایپا برگزار خواهد شد!» و به همین سرعت محسن جهرودی جای خود را به محمدرضا سروش مدیر عامل سابق گروه بهمن داد. محسن قاسم جهرودی، روز ۲۱ مهر در جمع خبرنگاران گفته بود: من هنوز در سمت خود در سایپا عهدهدار وظایفم هستم و مسائلی که در مورد رفتن من از سایپا مطرح میشود، شایعه است و تا روزی که روی این صندلی هستم، از صندلی سایپا برای ماندن روی آن هزینه نخواهم کرد و اجازه نخواهم داد کسی از آن صندلی برای مطامع خودش استفاده کند.
با این حال اما هیات مدیره گروه خودروسازی سایپا بعدازظهر دوشنبه «محمدرضا سروش» را به عنوان مدیرعامل انتخاب کرد.بر پایه اطلاعاتی که تارنمای این شرکت منتشر کرده است، سروش دانش آموخته مهندسی مکانیک از دانشکده فنی دانشگاه تهران در مقطع لیسانس است.وی تحصیلات تکمیلی خود را در رشته مهندسی صنایع (مدیریت سیستم ها و بهره وری) از دانشگاه صنعتی شریف در مقطع فوق لیسانس و مدیریت مالی و استراتژیک (DBA) در مقطع دکترا ادامه داده است.سروش از سال ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۴، مدیرعامل و عضو هیات مدیره گروه بهمن بود.پیش از آن نیز بین سال های ۱۳۷۶ تا ۱۳۸۶ مدیرعاملی گروه بهمن بر عهده وی گذاشته شده بود.وی بین سال های ۱۳۷۴ تا ۱۳۷۶ معاون توسعه ساخت داخل این گروه خودرویی بود.مدیرعامل سابق گروه خودروسازی سایپا نیز دراین مراسم با بیان این که هرآمدنی رفتنی دارد، گفت: صنعت خودرو در ۲۰ سال گذشته به عنوان یک صنعت پیشرو بوده و پیچ و خم های زیادی را طی کرده است.محسن قاسم جهرودی، با تقدیر از زحمات همکاران خود در گروه خودروسازی سایپا گفت: به تولید در شرایط فعلی مانند نوعی عبادت می اندیشم و اشتغال ناشی از تولید را باقیات صالحات میدانم
& معاون صادراتی وزیر صنعت در مورد عدم ترخیص خودروهای در گمرک مانده گفت: مسئله ترخیص خودروها با توجه به ابعاد قضایی، فنی، و محاسبات اقتصادی به معمایی پیچیده تبدیل شده است. مجتبی خسروتاج در نشست خبری به مناسبت ۲۹ مهرماه، روز ملی صادرات، گفت: حجم تجارت خارجی کشور در 6 ماه سال جاری بدون احتساب نفت 45 میلیارد دلار بوده و با توجه به روند تجارت پیش بینی می شود، تا پایان سال حجم تجارت خارجی کشور به 90 میلیارد دلار برسد. وی در مورد میزان واردات در 6 ماهه سال جاری به کشور گفت: میزان واردات در 6 ماهه ابتدای امسال 22 میلیارد و 182 میلیون دلار بوده است که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته که این رقم 25 میلیارد دلار بوده است، نشان میدهد که واردات 3 میلیارد دلار شده، یعنی 12 درصد کاهش یافته است. خسروتاج در ادامه با اشاره به تعهد بازگشت ارز حاصل از صادرات از سوی صادرکنندگان اظهار داشت: این موضوع با پیمان سپاری ارزی در گذشته متفاوت است، بدین معنا که راهکارهای متفاوتی برای بازگشت ارز حاصل از صادرات در نظر گرفته شده و این در حالی است که صادرکنندگان نباید ارز را به صورت فیزیکی تحویل دهند و صادرکنندگانی که در سامانه نیما ارز خود را عرضه میکنند، میتوانند امتیاز ارز خود را در صرافیها نزد شرکت خریدار یا حساب خارج از کشور به صراف یا وارد کننده و حتی سامانه نیما عرضه کنند. معاون صادراتی وزیر صنعت معدن و تجارت در ادامه به دو خبر خوب برای صادرکنندگان اشاره کرد و گفت: صرافیهای موجود در سامانه نیما میتواند از ارز ارائه شده از سوی صادرکننده در سامانه نیما ارزیابی به عمل آورند و در نهایت تصمیمگیری کنند که این ارز را با چه نرخی خریداری کنند.
علی مقامی در ادامه میافزاید: شاید طی این سالها، بهترین تعبیر را در مورد صنعت خودروی داخلی، مدیر عامل گروه صنعتی ایران خودرو داشته باشد که همواره اذعان دارد بر اینکه: « ما میخواهیم خودروساز شویم » که به اعتقاد بنده، معنای دیگر این گزاره این است که ما هنوز در مفهوم جهانی خودروساز نیستیم زیرا محصولی قابل رقابت برای عرضه در سطح جهانی نداربم. یعنی محصولات صنعت خودروی ما قابل رقابت نیست و واقع امر این است که مختصر تقاضاهایی که احیانا در خصوص خرید خودروهای داخلی ما وجود دارد به معنای این نیست که ما بازیگر عرصه جهانی صادرات خودرو میتوانیم باشیم.این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه تولید خودرو یا به تعبیری خودروساز شدن، اقتضائات و الزاماتی دارد،میافزاید: واقعیت امر این است که کشور ما تا کنون چه به صورت سخت افزاری و چه به صورت نرمافزازی نتوانسته در فرآیند خودروساز شدن به صورت کامل سیر کند. این فرآیند همواره به صورت فراز و نشیبها و اتصالاتی بوده است که از صنعت خودرویی ما یک موجودیت ابتری را ایجاد کرده است زیرا ما همواره در تولید محصول و کیفیت محصول تولیدی دارای رفت و برگشت هستیم. وی میگوید: به عنوان مثال بارها شنیدهاید که مثلا خودروی پژو اگر میخواهید بخرید مدل سال ۹۲ به قبل نباشد، ۹۳ به بعد بخرید....این نشاندهنده این است که محصول تولیدی ما دارای یک ثبات و رویه نبوده و نیست. یعنی اینکه در تولید محصولات نه پایداری وجود دارد و نه از حیث نوآوری و خلاقیت هنوز به این مقوله نرسیدهایم که محصولی را تولید کنیم که واجد کیفیت، فناوری جدید، خلاقیت و نوآوری از یک طرف و از طرفی دارای برندی باشد که بتوان در عرصه بینالمللی عرضه کرد. در مجموع باید بگویم ما متاسفانه همچنان در بدیهیات صنعت خوردو که تامین قطعه باشد، جاماندهایم لذا سودای توسعه صادرات صنعت خودرو داشتن به ظن من ، کمی زود است.
& در صورتی که قیمت خودرو هر چه سریع تر توسط دستگاه های متولی تعیین تکلیف شود مشکل بازار خودرو تا حدودی زیادی حل شده و خودروسازان در تولید و عرضه محصولات به بازار همکاری و عملکرد بهتری خواهند داشت. نوسان قیمت در بازار خودرو به دنبال تغییر و تحولات بازار ارز، این روزها خریداران واقعی خودرو را سردرگم کرده است هر چند شرکت های داخلی برنامه پیش فروش جدیدی را ندارند اما هستند متقاضیانی که در این شرایط ناگزیر به خرید از بازار آزاد هستند و متاسفانه در نوسان قیمتی این روزها، عملا دستشان بسته و بلاتکلیف شدند.در چنین شرایطی برخی از کارشناسان راهکار بهبود اوضاع فعلی بازار خودرو را با تثبیت نرخ ارز و تولید مناسب شرکتها و مهم تر از همه واقعیسازی قیمتهای رسمی خودرو دانسته و معتقدند در تعیین قیمت خودرو هر گونه بی توجهی به واقعیتهای اقتصادی همچون افزایش دوبرابری نرخ ارز، مواد اولیه، نادرست بوده و زیان آن هم به مصرفکننده و هم به خودروساز خواهد رسید از این رو با واقعی شدن قیمت ها علاوه بر کاهش حاشیه قیمت خودرو، مصرفکنندگان واقعی بهتر امکان خرید خودرو با قیمتهای رسمی را خواهند داشت.ارائه راهکارهایی چون واقعی شدن قیمت خودرو و توجه به درخواست شرکتها در حالی به عنوان مسیری برای رسیدن به تثبیت قیمت ها عنوان می شود که هم اکنون بر سر بررسی قیمت خودرو و دستگاه متولی در این بخش مباحثی مطرح است به طوری که به گفته می شود شورای رقابت بنا دارد در زمینه تغییر مرجع قیمت گذاری خودرو به دیوان عدالت اداری شکایت کند.علاوه بر این مسائل، نکته دیگری که در ارتباط با رفع سردرگمی قیمتی و تثبیت قیمت ها مهم است آمار تولید خودرو در سال جاری است که با روند کاهشی همراه شده به طوری که بر اساس آخرین آمار وزارت صنعت تولید انواع خودرو در شهریور ماه امسال حدود 46 درصد افت داشته است که به نظر می رسد با تعیین تکلیف قیمت خودرو و به دلیل عدم پاسخ گویی به نیاز بازار ،این اقدام نیز تاثیر چندانی در شرایط کنونی بازار نداشت باشد.
در همین راستا یکی از کارشناس صنعت خودرو در گفت و گو با خبرنگار پرشین خودرو، با تایید تاثیر کنونی نرخ ارز بر شرایط نوسانی بازار خودرو عنوان کرد: در صورتی که تولید خودروسازان با رشد منطقی ادامه یابد و نیاز بازار به درستی تامین شود فاصله قیمت بازار و کارخانه کم تر شده و قیمت ها در بازار تثبیت و متعادل تر خواهد شد اما شاهدیم که در ماه گذشته تولید خودرو با افت زیادی همراه شد که به طور قطع این مساله در قیمت بازار نیز تاثیر خواهد گداشت. متاسفانه نقدینگی زیادی که در بازار وجود دارد موجب بازی قیمت در بازار ارز و سکه و خودرو شده است و متاسفانه زمینه حضور دلالان و حتی مردم عادی را بیش از گذشته در این بازارها فراهم کرده است.
& رئیس اجرایی اداره کل استاندارد استان اصفهان گفت: خودروسازان داخلی انگیزهای برای بهبود کیفیت و ارتقاء محصولات خود ندارند. به گزارش کارپرس، افشین ربیعی در خصوص استاندارد خودروها، اظهار کرد: با توجه به هدفگذاری این سازمان استانداردهای 85 گانه خودرو و محصولات دارای استاندارد اجباری تا دیماه مطرح شده است، همچنین محصولات خاص از جمله خودرو طبق استانداردهای موجود بازرسی میشوند. وی با بیان اینکه در صورت افزایش رقابت در تولید خودرو و دیگر محصولات، رقابت مثبتی بین تولیدکنندگان شکل میگیرد و آنها را به سمت بهبود کیفیت سوق خواهد داد، افزود: در حال حاضر بازار خودرو انحصاری است و تعرفه واردات آن بالا است، همچنین خودروسازان داخلی انگیزهای برای بهبود کیفیت و ارتقاء محصولات خود ندارند.رئیس اجرایی اداره کل استاندارد استان اصفهان با اشاره به اینکه چند سال پیش استانداردهای خاصی برای خودرو موجود نبود، گفت: بااینوجود طی چند سال اخیر، استانداردهای 61 گانه برای خودروهای داخلی و خارجی اجرا شد و اکنون بنا بر هدفگذاری سازمان ملی استاندارد، استانداردهای 85 گانه مطابق با آخرین استاندارهای اروپا مدنظر قرار گرفته است.ربیعی با تأکید بر اینکه تولیدکنندگان خودرو برای پیادهسازی استانداردهای 85 گانه در محصولات خود تا ماه دی فرصت دارند، گفت: خودروسازان درصورتیکه تا زمان مشخص نتوانند استانداردهای لازم را در محصولات خود پیاده کنند، باید تولید آن خودرو را متوقف کنند.وی با بیان اینکه بیشتر بندهای استانداردهای 85 گانه، مطابق استانداردهای بینالمللی و بهروز اروپا است، تأکید کرد: خودروهای داخلی موارد اصلی استاندارد را رعایت میکنند و تعداد معدودی از خودروها در صورت عدم پیادهسازی امکانات و استانداردهای لازم از خط تولید خارج میشوند.
& عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی گفت: عامل اصلی آشفته بازار کنونی خودرو، دلالان و واسطه ها هستند که بیشترین تقاضاها را به خود اختصاص داده و به دنبال کسب سود بیشترند. «امرالله امینی» افزود: حاشیه قیمتی که در بازار خودرو ایجاد شده نیز تحت تاثیر همین مساله است و بخش زیادی از آن به فعالیت دلالان برمی گردد.به گفته وی، نیاز و تقاضای واقعی مردمی برای خودرو وجود دارد اما از آنجایی که واسطه ها به دنبال سود هستند، مصرف کنندگان بلاتکلیف مانده اند.این اقتصاددان ادامه داد: قیمت های خودرو در بازار آزاد شرایط نامشخصی دارد به گونه ای که در مقایسه با سه ماه پیش، نرخ خودروهای خارجی 2 تا سه برابر و داخلی ها بین 40 تا 60 درصد رشد داشته است.وی، یکی از مشکلات خودروسازان در این بخش را مشکلات ارزی و قیمت های آن اعلام کرد و گفت: خودروسازان نیز در شرایط کنونی به دنبال واقعی کردن قیمت خودروها هستند.امینی در ادامه تاکید کرد: جمهوری اسلامی ایران به دلایل استراتژیک و صنعتی نیازمند صنعت خودرو است، اما این صنعت همواره متاثر از سیاست های کلان اقتصادی مثل نرخ ارز، واردات و غیره است که سبب شده استراتژی ها در مسیر درست قرار نگیرد.
& رییس هیات عامل سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران (ایدرو) گفت: ارائه تصویر واضح و نزدیک به واقعیت از صنعت خودرو حق افکار عمومی است و رفع التهاب کاذب از این بازار در سایه این موضوع محقق می شود.«منصور معظمی» در مراسم معارفه مدیرعامل جدید سایپا افزود: امروز صنعت خودرو آماج حملات مختلف و بی رحمانه ای است و در این میان همگان موظف به روشنگری درباره وضعیت این صنعت هستند.وی به شرایط سخت کشور در دوران تحریم اشاره کرد و گفت: تاریخ چهارم نوامبر (13 آبان) بسیار زودتر اتفاق افتاده و بطور قطع آمریکا قادر نخواهد بود صادرات نفت ایران را به صفر برساند.معظمی یادآور شد: ایران در طول 40 سال گذشته با تحریم دست به گریبان بوده و این دوران را پیش از این نیز پشت سر گذاشته است.معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت به تردد 19 میلیون دستگاه خودرو در کشور و وجود به طور میانگین یک خودرو به ازای هر خانواده ایرانی اشاره و اظهار داشت: مسائل این صنعت بسیار فراتر از حوزه تخصصی صنعت و اقتصاد و دارای آثار عمیق و گسترده اجتماعی است و برهمین اساس در آگاه سازی بیشتر افکار عمومی از ابعاد مختلف این صنعت همه مسئولند.وی ادامه داد: منطقی و منصفانه نیست که سوداگران با ایجاد التهاب از بازار خودرو سود می برند، این در حالی است که واحدهای تولیدکننده با وجود مشکلات، تولید را با شمارگان خوبی ادامه می دهند.معظمی، همچنین برخی بدعهدی های شرکای خارجی را موجب تاخیر در تحویل خودروهای خاص برشمرد و تاکید کرد: بطور قطع این موضوع از طریق قوانین بین المللی مورد پیگیری قرار خواهد گرفت.وی از قطعه سازان که با وجود فراز و فرودهای نقدینگی همواره در کنار خودروسازی و تولید داخل بوده اند، قدردانی کرد.